Zbliża się czas Bożego Narodzenia. Zastanawiasz się, jakie ciasta powinny znaleźć się na świątecznym stole? Szukasz prostych i sprawdzonych przepisów na doskonałe wypieki? Koniecznie sprawdź nasze 3 propozycje ciast, które będą świetnie prezentować się na Twoim stole wigilijnym.
Dobre ciasta na Boże Narodzenie
Ciasta na Boże Narodzenie sprawiają, że w całym domu unosi się przyjemny i słodki zapach świąt. Mak, czekolada, cynamon i miód to pięknie pachnące dodatki, które wykorzystujemy do świątecznych wypieków. Tradycyjne ciasta na Boże Narodzenie to przede wszystkim makowiec, piernik oraz sernik. Te propozycje obowiązkowo powinny znaleźć się na świątecznym stole.
Kiedy piec ciasta na Boże Narodzenie?
Jakie ciasta na Boże Narodzenie można upiec wcześniej? Ostatnie dni przed świętami bywają intensywne, dlatego dobrze jest rozplanować świąteczne przygotowania. By nie zostać ze wszystkim na ostatnią chwilę, niektóre ciasta na święta można upiec wcześniej. Do takich wypieków należy piernik, keks, makowiec, sernik oraz szarlotka i inne wypieki z kruchego ciasta.
Takie ciasta na Boże Narodzenie będą mogły postać kilka dni, a nawet tygodni w ciemnym miejscu lub lodówce. Pierniczki lub piernik staropolski wręcz powinno się przygotować wcześniej, ponieważ muszą one zmięknąć i dojrzeć. Kilka dni w lodówce nie zaszkodzi również sernikowi. Jeśli chcesz przygotować ciasta z masą, musisz wiedzieć, że takie wypieki trzeba robić jak najpóźniej. Jeśli ciasto z masą zrobisz przed wigilią, już na drugi dzień świąt może okazać się nieświeże. Piernik staropolski natomiast długo dojrzewa, dlatego najlepiej przygotować go miesiąc przed świętami, by mógł poleżakować. Tuż przed świętami można udekorować go lukrem, czekoladą, a nawet przełożyć powidłami.
- Pierniczki natomiast możesz przygotować w każdej chwili jednak zaraz po upieczeniu bywają bardzo twarde. Dobrze jest przygotować je nawet w listopadzie, by miały czas zmięknąć.
- Świąteczny keks można upiec tydzień przed świętami. Składniki i dodatki tego ciasta są bardzo trwałe. Wytrzymają w lodówce lub chłodnym miejscu przez tydzień. Jedyne, o czym trzeba pamiętać to udekorowanie go lukrem tuż przed Wigilią.
- Makowiec także wytrzyma dłużej w chodnym miejscu. Można upiec go tydzień przed Wigilią. W tym przypadku występuje podobna zasada — dekorację lukrem lepiej zostaw dzień przed Wigilią. Dzięki temu makowiec nie będzie miękki i cały czas świeży.
- Klasyczny sernik najlepiej upiec 3 dni przed Bożym Narodzeniem. Nie jest to ciasto, które jest wyjątkowo trwałe. Jednak w lodówce lub chodnym miejscu spokojnie przetrwa do świąt. Tak samo, jak w przypadku sernika, należy postępować z szarlotką.
Jakie ciasta na Boże Narodzenie upiec?
Trzy sztandarowe ciasta na Boże Narodzenie to makowiec, sernik oraz piernik.
Makowiec
Makowce to tradycyjne ciasta na Boże Narodzenie. Robi się z ciasta drożdżowego przekładanego masą makową z dodatkiem bakalii, skórki pomarańczowej i miodu. Smak nie powinien być za słodki, ponieważ ciasto traktowane jest jako deser do kawy lub herbaty.
Skąd pochodzi makowiec?
Zacznijmy od tego, że mak symbolicznie związany jest z wierzeniami chrześcijańskimi, w których to w miejscu ukrzyżowania Jezusa, tam, gdzie spadła krew wyrosły maki. Słowianie natomiast uważali mak za substancje, pozwalającą przekroczyć granicę między życiem a śmiercią. Według ludowych wierzeń mak spożyty w wigilię Bożego Narodzenia zapewni szczęście i ochroni przed działaniem złych sił. Mak na wigilijnym stole występował również jako symbol urodzaju i płodności. Miał on zapewniać młodym pannom rychłe zamążpójście.
Pieczenie samego makowca tak naprawdę rozpowszechniło się dopiero po drugiej wojnie światowej, za sprawą osiedleńców z Polski wschodniej. Ich regionalny wypiek przybierał wtedy formę składanych bułeczek z nadzieniem makowym.
Jak upiec makowiec?
Składniki na 3 makowce:
Masa makowa:
- 500 g maku
- 200 g cukru
- 100 g rodzynek
- 50 g posiekanych orzechów włoskich
- 1 łyżka miodu
- aromat migdałowy do smaku
- szczypta cynamonu
- 1 łyżka miękkiego masła
- ewentualnie kandyzowana skórka pomarańczowa
- 6 białek
Ciasto drożdżowe:
- 500 g mąki pszennej + do podsypywania
- 180 ml mleka
- 150 g roztopionego i ostudzonego masła (lub margaryny)
- 6 żółtek
- 42 g świeżych drożdży (lub 21 g suchych)
- 6 łyżek cukru
- ½ łyżeczki soli
- 1,5 łyżki spirytusu (lub rumu, wódki)
- 2 łyżeczki cukru waniliowego
- Mak zalać wrzątkiem do przykrycia, przykryć talerzykiem i pozostawić na co najmniej 30 minut.
- Po tym czasie odkryć i pozostawić do całkowitego ostygnięcia.
- Mak odcedzić na sitku wyłożonym gazą lub ściereczką i dobrze odcisnąć.
- Lekko ciepłe mleko wymieszać z 1 łyżeczką cukru, pokruszonymi drożdżami i ok. 4 łyżkami mąki.
- Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na ok. 10- 15 minut.
- Wyrośnięty zaczyn połączyć z pozostałymi składnikami na ciasto drożdżowe (poza masłem).
- Zagniatać ciasto, wlewając stopniowo roztopione masło (lub margarynę). Przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia, aż podwoi swoją objętość (ok. 1- 1,5 godziny).
- Do maku dodać pozostałe składniki masy, poza białkami. Białka ubić stalową trzepaczką na sztywną pianę. Dodać do masy i delikatnie wymieszać szpatułką lub łyżką drewnianą.
- Ciasto podzielić na 3 części. Każdą część rozwałkować wałkownicą na prostokąt o grubości ok. 3 mm, nałożyć ⅓ masy, zostawiając ok. 2 cm od brzegu i zwinąć z roladę.
- Końce rolady skleić i podwinąć pod spód. Gotową roladę przełożyć na posmarowany olejem papier do pieczenia i zrolować w formie tuby dwukrotnie.
- Makowce przenieść na blachę do pieczenia ciasta.
- Piec w nagrzanym piekarniku ok. 40 minut w temperaturze 190°C (grzałka góra- dół), na brązowo- złoty kolor. Pozostawić do ostygnięcia.
- Jeszcze ciepłe makowce (niegorące) posmarować lukrem.
Sernik
Sernik to również tradycyjne ciasta na Boże Narodzenie i występuje ono w kilku odsłonach. Klasyczne to np.: sernik krakowski lub wiedeński, czyli ciężkie, tradycyjne i pełne bakalii. Są również serniki delikatniejsze i puszyste np. nowojorski, tiramisu lub Złota Rosa. Wybór jest naprawdę duży, bo można eksperymentować z dodatkami. My skupmy się na klasycznej wersji.
Co zrobić, żeby sernik był puszysty? Przepis
Masa serowa:
- 1 kg twarogu półtłustego dwukrotnie zmielonego, twarogu z wiaderka lub quarku 20%
- 250 g cukru (= 1,25 szklanki)
- 3 łyżeczki cukru waniliowego
- 100 g masła (lub margaryny)
- 7 jajek (rozmiar M)
- 2 łyżki skrobi ziemniaczanej (= 30 g)
- 2 łyżki mąki pszennej (= 30 g)
Wykonanie:
- Dno tortownicy o średnicy 26 cm wyłożyć papierem do pieczenia, a następnie zacisnąć obręcz.
- Oddzielić żółtka od białek.
- W miseczce wymieszać skrobię z mąką pszenną.
- W misie miksera utrzeć miękkie masło z cukrem i cukrem waniliowym na jasną masę. (Cukier się nie rozpuści, masa stanie się kremowa dopiero po dodaniu żółtek).
- Dalej miksując na najwyższych obrotach, dodawać stopniowo po jednym żółtku.
- Zmniejszyć obroty miksera na średnie i dodawać stopniowo ser, a następnie wymieszaną mąkę. (Teraz można dodać startą skórkę z pomarańczy, aromat lub rodzynki i wymieszać do połączenia).
- Osobno ubić białka na sztywno i wmieszać delikatnie szpatułką do masy serowej.
- Masę serową wyłożyć do tortownicy i wyrównać. Piec w nagrzanym piekarniku ok. 60 minut w temperaturze 170°C.
- Wyłączyć piekarnik i studzić sernik przy lekko uchylonych drzwiczkach piekarnika.
- Pozostawić do całkowitego ostygnięcia.
- Zimny sernik wstawić na parę godzin do lodówki.
- Sernik oprószyć cukrem pudrem lub polać polewą czekoladową.
Gdzie przechowywać sernik po upieczeniu?
W przechowywaniu sernika łatwo popełnić błąd. Istnieje kilka wskazówek, które pomogą zachować jego świeżość na dłużej.
Sernik można przygotować maksymalnie 3-4 dni przed świętami. Najlepiej jest go odpowiednio zabezpieczyć. Należy przechowywać go w lodówce i powinien on być zawinięty folię aluminiową lub spożywczą. Ewentualną polewę najlepiej wykonać w dniu spożycia.
Jeśli temperatura otoczenia nie jest wysoka, sernik może być trzymany poza lodówką. W takich warunkach nie powinien spędzić więcej niż 48h. Włożenie go do lodówki da nam dodatkowe dwa dni przechowywania. Pamiętaj, że sernik nie tylko dobrze się tam przechowuje, ale też dłużej pozostaje lekki i świeży.
Piernik z czekoladą
Tradycyjny piernik z czekoladą to smak połączenia imbiru z miodem. Aromatyczny, korzenny zapach oraz niepowtarzalny smak. To wszystko sprawia, że to tradycyjny bożonarodzeniowy przysmak. Piernik to jedno z tych ciast, które smakują przepysznie i nie sprawiają problemów podczas pieczenia. Idealnie skomponowany, dobrze się kroi i łatwy w przewożeniu.
Kiedy upiec piernik na Święta?
Piernik można upiec nawet trzy tygodnie przed świętami. Trzeba przechowywać go w suchym i chłodnym miejscu, by dojrzał.
Składniki:
1 kg mąki pszennej,
2 szklanki cukru,
120 ml zimnego mleka,
500 g miodu,
150 g masła,
100 g smalcu,
3 jajka,
50 g domowej przyprawy do piernika,
pół łyżeczki soli,
3 łyżeczki sody.
powidła śliwkowe do przełożenia.
Wykonanie:
- W stalowym rondlu umieść cukier, miód, masło i smalec. Podgrzewaj, aż cukier się rozpuści, przemieszaj, odstaw do wystudzenia.
- Wystudzoną masę przełóż do dużej miski do wyrabiania ciasta, stopniowo dodawaj mąkę i jajka, wyrabiaj ciasto ręką. Sodę rozpuść w mleku, dodaj do masy, cały czas wyrabiając. Pod koniec wyrabiania dodaj domową przyprawę do piernika i sól.
- Ciasto przełóż do czystego i suchego naczynia ze stali, szkła lub z kamionki, przykryj wierzch lnianą serwetką lub ściereczką i odstaw w chłodne miejsce, aż dojrzeje (na kilka tygodni). Dobrym miejscem przechowywania będzie szuflada lodówki, której nie będziesz zbyt często otwierać lub piwnica.
- Ciasto wyjmij z lodówki/piwnicy i odczekaj 1 godzinę. Następnie podziel je na 3 lub 4 części, oddzielnie wałkuj blaty i piecz w temperaturze 170 stopni C przez około 20 minut.
- Wystudzone blaty owiń w ściereczkę i odłóż na kilka dni, niech zmiękną
- Blaty przełóż powidłami śliwkowymi. Przełożone ciasto przykryj ściereczką i dociąż np. za pomocą deski do krojenia i paczkowanego cukru.
- Bezpośrednio przed podaniem wierzch możesz polać roztopioną czekoladą lub polewą kakaową.
Skąd się wzięła tradycja pieczenia pierników?
Piernik ma naprawdę długą i bogatą historię. Piernik był kiedyś cennym towarem eksportowym. Symbolem dobrobytu, lekarstwem, składnikiem sosów mięsnych oraz zagryzką do mocniejszych trunków. Historia samego powstania nie jest do końca znana i doczekała się wielu legend i podań. Najstarszy przepis na piernik pochodzi z Grecji, gdzie wymyślono go w okolicy 2400 roku p.n.e.. Według niektórych historyków piernik powstał jednak dzięki mnichowi z Nikopolis, który wiedzę na temat wypieku przekazać miał następnie piekarzom z Francji.
Dopiero w średniowieczu zwyczaj pieczenia tego przysmaku zaczął być praktykowany. W późniejszych latach tradycję wypiekania pierników przeniosły się na tereny Niemiec. Dynamiczny rozwój miast przyczynił się do rozwoju nowych gałęzi przemysłu — w tym piekarstwa. Więcej o historii świątecznych pierników i ich symbolice możesz przeczytać w naszym poprzednim wpisie.
Jednak pierniki znalazły się w Polsce i stały się tradycją Bożonarodzeniową. Z Niemiec przybyły do nas drogą morską. Portowa stolica Polski czyli Gdańsk, była wtedy pełna majętnych kupców. Mogli oni sobie pozwolić na sprowadzanie egzotycznych przypraw, niezbędnych do wyrobu piernika. Receptura piernika z Gdańska powędrowała do Torunia, który do teraz znany jest jako polska stolica piernika.
Ciasta na Boże Narodzenie bez pieczenia
Składniki:
- 600 ml mleka
- 2 x budyń śmietankowy, proszek
- 2 łyżki cukru
- 2 żółtka
- 200 g masła, temp. pokojowa
- 4-5 łyżek kremu korzennego
Dodatkowo:
- 2 opakowania herbatników kakaowych
- 3/4 słoiczka powideł śliwkowych **
- 3-4 łyżki wiórków kokosowych
Wykonanie:
- 400 ml mleka przelewamy do rondelka o grubym dnie i podgrzewamy razem z cukrem.
- W pozostałym mleku rozpuszczamy przesiany proszek budyniowy oraz żółtka. Cały czas mieszając wlewamy powoli zimną mieszaninę do gorącego mleka
- Podgrzewamy, aż budyń zacznie być gęsty.
- Zdejmujemy z ognia, owijamy folią spożywczą i odstawiamy do wystudzenia.
- Miękkie masło przez chwilę miksujemy, następnie dodajemy po łyżce budyń oraz na koniec krem korzenny.
- Formę o wym. 33 × 14 × 6,5 cm lub podobną wykładamy papierem, lub folią.
- Układamy na dnie herbatniki, smarujemy 1/3 powideł i wykładamy 1/4 kremu. Ponownie herbatniki, powidła i krem.
- Powtarzamy raz jeszcze, następnie herbatniki i pozostały krem.
- Wierzch oprószamy wiórkami kokosowymi.
- Owijamy folią i wkładamy na noc do lodówki.
Ciasta na Boże Narodzenie to nieodłączny element świąt. Zadbaj o to by na wigilijnym stole pojawiły się nasze trzy propozycje, a z pewnością zachwycisz swoich bliskich.
Pozostaw komentarz